Arbeidsinspectie is klaar met Uber Eats en wil het bezorgplatform een maand sluiten in de regio Amsterdam

1 dag geleden 3

De Arbeidsinspectie wil hard ingrijpen bij Uber Eats vanwege het lakse beleid van het bezorgplatform rondom maaltijdkoeriers zonder geldige werkvergunning. Uber Eats zou een maand lang op zwart moeten in de regio Amsterdam en daar geen maaltijden mogen laten bezorgen.

Deze zwaarwegende maatregel zou restauranthouders en bezorgers hard treffen. Duizenden restaurants in en rond Amsterdam zijn voor een aanzienlijk deel van hun inkomsten afhankelijk van Uber Eats. Het voornemen om een groot Amerikaans techbedrijf op deze manier aan te pakken, laat zien dat het de Arbeidsinspectie en het ministerie menens is. Volgens hen leidt Uber Eats de overheid al jaren om te tuin, waardoor koeriers zonder werkvergunning eten rond kunnen blijven brengen.

Het ministerie bevestigt het voornemen tot een „preventieve stillegging van werkzaamheden” van Uber Eats tegenover NRC. Dat kwam half december tijdens een hoger beroep bij de Raad van State aan de orde. Jurist Michiel de Lange, die namens minister Mariëlle Paul (Sociale Zaken, VVD) het woord voerde, toonde zich daarbij zeer sceptisch over de claims van Uber dat het bedrijf er al jaren alles aan doet om illegale maaltijdkoeriers te weren van het platform.

Sinds de zomer van 2021 zijn er bij zeven gelegenheden overtredingen vastgesteld bij het bezorgplatform, mailt een woordvoerder van het ministerie van Sociale Zaken aan NRC.

Cijfers van de Arbeidsinspectie en de politie laten de recidive door Uber Eats zien. Sinds de zomer van 2021 zijn er bij zeven gelegenheden overtredingen vastgesteld bij het bezorgplatform, mailt een woordvoerder van het ministerie aan NRC. Het gaat om vijf controles in vijf jaar tijd bij Uber Eats-bezorgers, waarbij de Arbeidsinspectie „bij iedere controle meerdere overtredingen heeft geconstateerd”. Ook kreeg Uber Eats twee boetes op basis van informatie uit politieonderzoeken.

Van de 44 maaltijdkoeriers van Uber Eats van wie inspecteurs de afgelopen jaren tijdens controles de werkvergunning onderzochten, was zo’n 60 procent „illegaal tewerkgesteld”, blijkt uit cijfers van de Arbeidsinspectie. Bij de laatste controle – op 4 februari 2025 – gold dat voor de helft van de koeriers, ook al had Uber Eats het ministerie herhaaldelijk verzekerd dat de controles nu echt sluitend waren.

Fenomeen maaltijdbezorging

Maaltijdbezorging nam vanaf 2015 een vlucht in Nederland, toen het aan de Londense beurs genoteerde bedrijf Deliveroo z’n diensten in Nederland introduceerde. Het jaar erop volgde Uber Eats, de bezorgtak van het Amerikaanse mobiliteitsbedrijf Uber. De twee bedrijven rekruteerden zelfstandige koeriers die per rit betaald kregen, in tegenstelling tot het Nederlandse Thuisbezorgd.nl, dat de bezorgers in dienst nam.

Het fenomeen maaltijdbezorging had in de jaren erna de wind mee. De bedrijven beschikten over een overvloed aan durfkapitaal door de lage rente, terwijl het aanbod van bezorgers door De hype duurde tot 2023, toen de Hoge Raad bepaalde dat Deliveroo zijn bezorgers niet als zelfstandigen mocht behandelen maar als werknemer in dienst moest nemen. Hierna trok het bedrijf zich terug uit Nederland.

Uber is niet het probleem, dat zijn de mensen die frauderen

Uber Eats bleef en paste zijn bedrijfsmodel aan. Sinds begin dit jaar moeten Uber-koeriers zich bij een uitzendbureau inschrijven en krijgen ze een uurloon. Uber Eats huurt via deze route duizenden mensen in en is permanent op zoek naar nieuwe mensen. Op de website van Randstad staan bijvoorbeeld 115 vacatures open voor maaltijdbezorger bij Uber Eats, door heel Nederland.

Ook nu de bezorgers via een uitzendbureau werken, is de aantrekkingskracht op ongedocumenteerde arbeidskrachten groot. Als ze aan het bezorgen zijn, hebben ze nooit rechtstreeks contact met Uber Eats. Bij het bezorgen wordt hun identiteit alleen digitaal gecontroleerd: de koeriers moeten regelmatig een foto van zichzelf nemen en naar het platform sturen. Die check was in ieder geval tot de laatste controle door de Arbeidsinspectie notoir fraudegevoelig. Koeriers lieten een andere bezorger inloggen en een selfie nemen, of scanden foto’s in, in plaats van zichzelf te fotograferen.

Mega-zitting

Op de zitting bij de Raad van State zaten drie direct verantwoordelijken van Uber Eats op de eerste rij van de publieke tribune. Zij hoorden hoe jurist De Lange betoogde dat Uber Eats herhaaldelijk onjuiste informatie heeft verstrekt aan de rechter en het ministerie over de betrouwbaarheid van haar systemen.

De Lange gaf twee voorbeelden. Zo stelde Uber Eats tijdens een mega-zitting bij de rechtbank Amsterdam in december 2024, waar tegelijk vijf zaken tussen het ministerie en het platform werden behandeld, dat „identiteitsfraude eigenlijk niet meer voorkwam”. Diezelfde dag betuigde Uber dat het maatregelen had getroffen die ‘accountsharing’ – waarbij vreemdelingen zonder werkvergunning een bezorgaccount bij Uber delen met een legale koerier – onmogelijk maakten. Maar toen de Arbeidsinspectie tijdens de controle in februari van dit jaar tien maaltijdbezorgers staande hield, bleek dat „vijf van de tien gecontroleerde maaltijdbezorgers illegaal tewerkgesteld waren”. Bij drie hen was „sprake van identiteitsfraude”, aldus De Lange.

Ook bleek de aangescherpte ‘selfiecontrole’ die het delen van accounts moest voorkomen, „eenvoudig te omzeilen” aldus De Lange, ondanks de verzekering van Uber dat die goed werkten. „De maaltijdbezorger die een selfieverzoek ontvangt, kan de accounthouder vragen om een selfie te maken op een andere telefoon, waarbij het klaarblijkelijk niet vereist is dat de telefoons zich op dezelfde locatie bevinden”, zei hij verbaasd bij de Raad van State.

Uber toonde zich bij de Raad van State bij monde van advocaat Jan Reinier van Angeren van kantoor Stibbe „geschrokken van de felle toon die minister aansloeg” en werpt „alle beschuldigingen verre van zich”. Volgens de advocaat heeft het bezorgbedrijf de controles inmiddels op orde. De problemen met selfies zijn ondervangen met nieuwe maatregelen, zei de advocaat. „Uber is niet het probleem, dat zijn de mensen die frauderen”, aldus Van Angeren in de rechtszaal.

Geen grip

NRC berichtte ruim drie jaar geleden dat platformbedrijven Uber Eats en het inmiddels vertrokken Deliveroo op grote schaal werk boden aan ongedocumenteerde maaltijdbezorgers. Ook in omringende landen verschenen verhalen over deze problematiek, ogenschijnlijk zonder dat de autoriteiten in actie kwamen.

Dat laatste klopt niet, bleek tijdens de Raad van State-zitting. Het ministerie en de Arbeidsinspectie blijken al jaren bezig te zijn om Uber Eats te dwingen tot betere controles, zonder dat zij echt grip krijgen op het bezorgplatform. Dat komt deels door de grootte van het platform. Voor kleinere bedrijven zijn de boetes van de Arbeidsinspectie afschrikwekkend, maar dat geldt niet of nauwelijks voor Uber Eats. Het platform blijft onverminderd populair bij consumenten, betaalt alle boetes en gaat elke keer in beroep.

Het is de vraag of en wanneer het ministerie toestemming krijgt om Uber Eats in de bezorgregio groot-Amsterdam een maand lang af te sluiten. In 2023 al ontving Uber Eats een zogeheten waarschuwingsbesluit, een verplichte tussenstap voorafgaand aan het daadwerkelijke bevel om het platform stil te leggen. Dat besluit werd eerder dit jaar door de rechtbank Amsterdam van tafel geveegd, omdat het ministerie de consequenties van zo’n tijdelijke sluiting niet in kaart had gebracht.

De zitting bij de Raad van State was het hoger beroep in deze zaak. Als het ministerie, zoals het van plan is, daadwerkelijk besluit Uber Eats een maand op zwart te zetten in Amsterdam, dan kan het bezorgplatform daartegen in een aparte procedure beroep aantekenen.

In de tussentijd heeft Uber KPMG alvast onderzoek laten doen naar de gevolgen van een tijdelijke sluiting. Die zijn, aldus het bezorgplatform, ernstig. Consumenten zouden een maand lang „veel minder keus hebben”, bezorgers „zouden grotendeels hun inkomen kwijt raken” en restaurants zouden „gemiddeld 27 procent van hun omzet verliezen”, aldus advocaat Van Angeren bij de Raad van State.

Een woordvoerder van Uber Eats laat weten dat het bedrijf „een zerotolerancebeleid ten aanzien van illegale accountdeling” hanteert. „Elke bezorger die zijn of haar account deelt, wordt van het platform verwijderd,” mailt hij. Het platform heeft de afgelopen jaren de „processen en controles ingrijpend aangescherpt”, zet „zeer geavanceerde middelen in” en loopt daarmee „voorop binnen de sector”.

De woordvoerder van Uber Eats: „Het onderzoek waar deze zaak over gaat, startte jaren geleden en weerspiegelt niet de uitgebreide verbeteringen die sindsdien zijn doorgevoerd.” Het gaat daarbij onder meer om „strengere controles om te waarborgen dat de juiste bezorger het werk doet” en „vernieuwde procedures voor documentverificatie.”