BBB wil in ‘rechts-sociaal’ verkiezingsprogramma instituties aanpakken

De indeling van de Tweede Kamer in een politiek linkse en een rechtse vleugel versterkt de polarisatie, vond de BoerBurgerBeweging (BBB) in 2023. Loting moest voortaan bepalen waar de partijen zitten – dat was veel beter voor de samenwerking.

Twee jaar later omschrijft BBB zichzelf als een „brede volkspartij” met een „rechts-sociaal kompas” die „sociaal-conservatieve tradities” koestert. Dat staat in het begin van het woensdag verschenen conceptprogramma voor de verkiezingen van oktober.

Het illustreert de vorming van BBB (2019), die tijdens het kabinet-Schoof richting de PVV is opgeschoven. BBB staat pal voor de Nederlandse cultuur. „Onze” normen en waarden zijn „niet onderhandelbaar”, staat in het conceptprogramma.

Natuurlijk toont BBB zich hierin ook de plattelandspartij die opkomt voor de landbouw en visserij en de regio’s in Nederland.

Het hoofdstuk over asiel en migratie, in 2023 nog twee stevige kantjes, is uitgebreid. Illegaal in Nederland verblijven moet strafbaar worden, vindt BBB – overigens niet de noodhulp aan mensen zonder verblijfsvergunning. Asielzoekers moeten buiten de EU een aanvraag doen en eerst slagen voor een inburgeringscursus, voordat ze naar Nederland mogen komen.

Lees ook

Lees het artikel BBB zit in het centrum van de macht, maar is nog altijd op zoek naar zichzelf

BBB wil geen nieuwe islamitische scholen meer vanwege „gebrekkige integratie” en „radicalisering”: een standpunt dat voorheen vooral de PVV innam, en de vrijheid van godsdienst en onderwijs raakt.

Remigratie is te lang „taboe” geweest, terugkeer moet gestimuleerd worden. „Circulaire arbeidsmigratie”, waarbij vakmensen tijdelijk naar Nederland mogen komen, moet personeelstekorten tegengaan in bijvoorbeeld de bouw en zorg.

Tegen ‘klimaatgekte’

De BBB spreekt verder van „doorgeschoten symboolpolitiek” rond beleid voor LBTIQ+ en wil geen duur diversiteitsbeleid dat mensen in hokjes zou plaatsen.

De partij is ook tegen „klimaatgekte”, zoals uitstootvrije autozones die ondernemers hinderen, en pleit voor „klimaatrealisme”. Klimaatbeleid moet haalbaar en betaalbaar zijn, geen religie of ideologie.

BBB is voor een kleine overheid met minder regels en structurele bezuinigen op ministeries – met uitzondering van Defensie, Infrastructuur en Waterstaat, en Ruimtelijke Ordening. Dat zijn - niet toevallig - de drie domeinen waar BBB-bewindspersonen mede leiding aan geven.

BBB is niet blij met de Raad van State en wil de benoeming van staatsraden van de Afdeling advisering „herijken”

Ook wil BBB een aantal belangrijke instituties hervormen. Ten eerste de Raad van State, de hoogste bestuursrechter, die december vorig jaar een streep zette door het ‘verrekenen’ van stikstof door bedrijven. BBB is niet blij met de Raad van State en wil de benoeming van staatsraden van de Afdeling advisering „herijken”, om de vermeende „politieke kleuring” van hen te wijzigen.

Het toezicht door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) moet simpeler en deels aan marktpartijen worden overgelaten, zo vindt BBB. De NVWA moet alleen uitvoeren, geen eigen beleid maken en medewerkers moeten zich onthouden van „politiek gekleurde uitingen”.

Het UWV moet worden hervormd tot een „eenvoudige uitkeringsinstantie”; keuringen en arbeidsmarktbegeleiding moet worden overgelaten aan andere partijen.

Ook publieke omroep NPO vraagt om een „stevige hervorming”, volgens BBB, omdat ze bureaucratisch en inefficiënt zou zijn. De NPO zou terugmoeten naar „neutrale nieuwsvoorziening” en aansluiten bij een breed publiek in plaats van een „kleine, culturele bovenlaag.”

Woo ‘niet misbruiken’

Opvallend is dat BBB de Wet open overheid (Woo) wil aanpassen. De overheid moet eerlijk en transparant zijn, en een beroep op de Woo is belangrijk om informatie te krijgen, zegt de partij. Maar de Woo mag niet worden „misbruikt” voor bijvoorbeeld het opvragen van persoonsgegevens, met „als eigenlijk doel het intimideren van anderen”, zoals bedrijfsadressen die gelijk zijn aan woonadressen van ondernemers.

Over Woo-verzoeken hebben NRC, Follow the Money en Omroep Gelderland net een kort geding aangespannen tegen demissionair BBB-minister Femke Wiersma van Landbouw. Die drie media-organisaties hebben uitstootgegevens van alle Nederlandse veehouderijen opgevraagd om de effectiviteit van het stikstofbeleid te onderzoeken. Wiersma weigert deze gegevens vooralsnog te verstrekken. Zij maakt zich zorgen om de privacy van de veehouders, zegt zij.

BBB is verder voor versterking van defensie, maar wil zich nog niet vastleggen op een NAVO-norm van 3,5 procent in 2035. De partij zegt de zelfverdediging van Oekraïne en Israël te blijven steunen, twee landen die de partij hierbij op één lijn stelt. De BBB maakt zich grote zorgen over het antisemitisme in Nederland. „De aanhang van terreurbewegingen zoals Hamas is zichtbaar op onze scholen, in wijken en zelfs op universiteiten”, schrijft de partij.

Het concept-verkiezingsprogramma van BBB wordt op 30 augustus officieel vastgesteld.