‘Dick Schoof schande! Bloed aan je handen!’, klinkt het in Enschede tijdens de opening van het academisch jaar

Demissionair minister-president Dick Schoof komt spreken bij de opening van het academisch en hogeschooljaar in Enschede – en dat ligt gevoelig. Een mengelmoes van onvrede balt zich maandagmiddag samen voor het stadhuis, waar tientallen demonstranten van Enschede Students for Palestine en andere actiegroepen zich hebben verzameld.

Er is woede over het kabinet, dat volgens demonstranten te weinig doet tegen het optreden van Israël, dat deze maandag door de belangrijkste internationale organisatie van genocideonderzoekers wordt bestempeld als genocide. Ook heerst onvrede over de bezuinigingen die de Universiteit Twente (UT) en Hogeschool Saxion moeten doorvoeren, in navolging van kabinetsbeleid. Dus dragen betogers borden met „Save ITC” – een van de getroffen faculteiten – en andere met „No complicity in genocide” en „Not my MP” [‘Niet mijn minister-president’].

Dat Schoof is uitgenodigd om het academisch jaar te openen, is een „diepgevoelde belediging”, vertelt universitair docent Rosalie Arendt. Volgens haar schept Schoof „een angstklimaat, specifiek voor internationale collega’s voor wie hun bestaansrecht hier afhangt van hun werk.” Open brieven aan het universiteitsbestuur tegen de komst van Schoof sorteerden geen effect.

Lees ook

Dick Schoof: de premier die al blij zou zijn met maar één crisis per week

‘Onbestaanbaar’

„What do we chant?”, vraagt Arendt ietwat aarzelend, nadat ze haar brief aan het bestuur door de megafoon heeft voorgelezen. Daarin bekritiseert ze de kaalslag bij de ict-faculteit voor Geo-informatiewetenschappen en aardobservatie. Die wordt extra ‘gepakt’, omdat de faculteit zich vooral richt op ontwikkelingslanden en deels afhankelijk is van tegoeden van Buitenlandse Zaken. De decaan noemde van het voorjaar in universiteitspublicatie UToday „de agenda van het kabinet leidend” voor de bezuinigingen, omdat de faculteit geoormerkt geld ontvangt. „Onbestaanbaar in Duitsland”, zegt de Duitse Arendt.

In het stadhuis maken de hoogleraren en docenten zich klaar voor de opening. Ze wandelen vervolgens naar het nabijgelegen Wilminktheater, gevolgd door activisten die lawaai maken met potten en pannen. „Dick Schoof schande! Bloed aan je handen!” wordt geroepen.

Op het podium in het theater zitten enkele tientallen studenten. „De toekomst”, zegt spreekstalmeester Laurens ten Den.

Wanneer Schoof in de toespraak zijn Twentse jeugd memoreert, staan twee activisten in het publiek op. „Dick Schoof, show some guts, no more fucking budget cuts.” En: „Toen niet, nu niet, nooit meer fascisme.”

Open brieven aan het universiteitsbestuur tegen de komst van Schoof sorteerden geen effect

Ten Den biedt de eerste betoger aan om z’n zegje te doen. Als ook een tweede begint te roepen, grijpt een bezoeker in. Die werkt de activist naar de zijkant van de zaal, vanwaar hij naar buiten wordt gezet door beveiligers. Ook de andere activist wordt verwijderd.

Schoof hervat de toespraak door te zeggen dat hij vertegenwoordigers van lokale actiegroepen had ontvangen. „Daar is niet alle onvrede weggenomen”, merkt hij op. „Dat had ik ook niet verwacht.” Een lach trekt door de zaal wanneer hij droogjes de speech hervat: „Terug naar mijn jeugd.”

Uitgenodigd of niet: Schoof krijgt later ook van hoogwaardigheidsbekleders op het podium de wind van voren. Vinod Subramaniam, bestuursvoorzitter van de UT, noemt in een speech de bezuinigingen „desastreus” voor de universiteit, maar ook voor „het ecosysteem” van techbedrijven in Twente.

Subramaniam haalt ook oud-Harvard-decaan Derek Bok aan: als je denkt dat onderwijs duur is, moet je onwetendheid eens proberen. Veel internationale contacten dreigen voorgoed verloren te gaan, waarschuwt Subramaniam. „Het is belangrijk om u in de ogen te kijken en te confronteren met de gevolgen van het beleid in Den Haag”, zegt hij. „We doen dat met respect.”

Fotomoment

Universitair docent Guus Dix is namens Enschede Students for Palestine in gesprek gegaan met Schoof. Per app laat hij aan NRC weten dat hij de machteloosheid onder woorden heeft gebracht. „Ik vroeg hem hoe het voelt om de macht te hebben en toch, midden in een genocide, niets voor elkaar te krijgen.” Met het oog op het aftreden van buitenlandminister Caspar Veldkamp (NSC) vroeg Dix ook aan Schoof: „Wanneer is voor u de grens bereikt?”

Bij het fotomoment met de premier wilde Dix een beeltenis ontvouwen van Jud Awad, het Gazaanse meisje dat stierf aan acute leukemie. Nederland had haar medische evacuatie geweigerd. Hier ging Schoof niet mee akkoord.

Lees ook

Veldkamp werd zelf kritischer op Israël, maar liep in binnen- en buitenland tegen muren op