Geplande keizersnede vergroot het risico op bepaalde soorten kinderkanker (maar het blijft zeldzaam)

Keizersneden redden levens, maar er zitten ook nadelen aan. Uit nieuw onderzoek van het Karolinska Institutet in Zweden blijkt dat kinderen die via een geplande keizersnede geboren zijn, later in hun leven een hoger risico lopen op bepaalde vormen van leukemie. Toch benadrukken de onderzoekers: het gaat om een heel klein risico.

De wetenschappers analyseerden de geboortegegevens van bijna 2,5 miljoen kinderen die tussen 1982 en 1989 en tussen 1999 en 2015 in Zweden zijn geboren. Van deze kinderen kwamen er zo’n 376.000 via een keizersnede ter wereld, van wie een groot deel met een vooraf geplande ingreep. Van alle 2,5 miljoen kinderen kregen 1495 later in hun leven leukemie. Het opvallende hieraan is dat kinderen die met een geplande keizersnede ter wereld kwamen, 21 procent meer kans liepen op het ontwikkelen van acute lymfatische leukemie (ALL) – de meest voorkomende vorm van leukemie bij kinderen – dan kinderen die vaginaal werden geboren.

Bij het specifieke subtype B-cel acute lymfatische leukemie (B-ALL) bleek het risico zelfs 29 procent hoger. Ook nadat factoren als leeftijd van de moeder, geboortegewicht en andere medische gegevens werden meegenomen in de analyse, bleef deze verhoogde kans overeind.

Verschil tussen geplande en spoedkeizersnedes
Het opvallende is dat dit verhoogde risico vooral geldt voor geplande keizersneden en niet voor spoedingrepen. Wat is er hier aan de hand? De onderzoekers vermoeden dat het te maken heeft met het ontbreken van geboortestress bij een geplande keizersnede. Bij een natuurlijke bevalling – of een spoedkeizersnede die pas tijdens de bevalling wordt uitgevoerd – wordt de baby blootgesteld aan stresshormonen en bacteriën uit het geboortekanaal. Het lijkt er sterk op dat deze blootstelling een beschermend effect heeft op de ontwikkeling van het immuunsysteem. Bij een geplande keizersnede gebeurt dit allemaal niet: de baby komt ter wereld voordat de bevalling op gang is gekomen en mist daardoor mogelijk een cruciale eerste kennismaking met deze bacteriën. Wetenschappers denken dat een vroege interactie met de micro-organismen een rol zou kunnen spelen in het afstellen van het immuunsysteem en mogelijk ook in de ontwikkeling van leukemie.

Geen paniek
De onderzoekers willen absoluut geen paniek zaaien. “Keizersneden zijn vaak medisch noodzakelijk en levensreddend”, maakt hoofdonderzoeker Christina-Evmorfia Kampitsi duidelijk. “We willen absoluut niet dat moeders zich onnodig schuldig voelen.” In Zweden krijgen jaarlijks zo’n 50 tot 70 kinderen de diagnose B-ALL. De toename van het risico door geplande keizersneden zou volgens het onderzoek neerkomen op ongeveer één extra geval per jaar. Het blijft dus een zeldzame ziekte. Wel roept het onderzoek vragen op over de toename van geplande keizersneden die niet per se medisch noodzakelijk zijn. Eerder onderzoek wees al op verhoogde risico’s op allergieën, astma en diabetes type 1 bij kinderen die via een geplande keizersnede worden geboren.

Meer inzicht
De resultaten uit deze studie zijn grotendeels in lijn met eerder onderzoek, al haalden sommige bevindingen net niet de grens voor statistische significantie. Toch denkt het onderzoeksteam dat hun studie waardevol is. Niet alleen draagt het bij aan een beter begrip van kinderkanker, maar ook aan de discussie over hoe en wanneer keizersneden het best kunnen worden ingezet. Kortom: er is geen reden tot paniek, maar er is wel degelijk stof tot nadenken.