Kabinet mag snelweg bij Amelisweerd voorlopig niet verbreden, compensatie stikstofuitstoot ‘onvoldoende gemotiveerd’

6 uren geleden 1

De verbreding van drie snelwegen rondom Utrecht, waaronder de A27 langs landgoed Amelisweerd, kan voorlopig niet doorgaan. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) moet eerst beter onderbouwen dat de stikstoftoename door het wegproject voldoende gecompenseerd wordt. De Raad van State geeft minister Barry Madlener (Infrastructuur, PVV) daar een halfjaar de tijd voor.

Omwonenden en milieu- en natuurorganisaties waren naar de Raad van State gestapt om het tracébesluit voor de verbreding van de A12, de A27 en de A28 aan te vechten. Zij hadden onder meer kritiek op het stikstofrekenwerk van het ministerie. I&W wil de extra uitstoot compenseren door een aantal agrarische bedrijven in de omgeving van beschermd natuurgebied te laten stoppen. Volgens de belangengroepen zou dat sowieso al nodig zijn om de kwetsbare natuur te beschermen.

De hoogste bestuursrechter ging deels mee in die redenatie. Volgens de Raad heeft het ministerie „onvoldoende” gemotiveerd dat het beëindigen van de agrarische bedrijven niet al nodig is voor het behoud van beschermd natuurgebied en om te voorkomen dat deze verslechteren.

Daarnaast kan kenmerkende natuur op de Veluwe, zoals stuifzandheiden en oude eikenbossen, ook na de beoogde stikstofcompensatie nog worden aangetast. Volgens de rechter is het maar de vraag of deze natuur op de door de minister beoogde compensatielocaties wel kan ontwikkelen.

Amelisweerd

De verbreding van de snelwegen bij Utrecht is al jaren onderwerp van discussie. Volgens het kabinet zijn de extra rijstroken nodig om het aantal files te verminderen. Met name de verbreding van de tunnelbak van de A27 langs Amelisweerd, aan de zuidkant van de stad Utrecht, doet de gemoederen hoog oplopen. Hiervoor zouden honderden bomen op het historische landgoed gekapt moeten worden. In 2019 vochten belangengroepen de verbreding al eens aan bij de Raad van State – met succes. Ook toen was de stikstofberekening van het ministerie niet toereikend.

Jos Kloppenborg van Kerngroep Ring Utrecht is een van de eisers in de recente zaak. Hij is „positief” over de uitspraak. „Het wordt een hele opgave voor de minister om aan te tonen dat de natuur er niet verder op achteruitgaat.” Volgens Kloppenborg kan de minister ook een oplossing vinden voor stikstofproblematiek „door het autoverkeer terug te dringen”.

Het ministerie laat via een woordvoerder weten de uitspraak te bestuderen. “We hebben huiswerk meegekregen en daar een halfjaar de tijd voor”, aldus een woordvoerder. „Onze juristen zijn er vanochtend al mee aan de slag gegaan.” Wanneer de verdere onderbouwing van het ministerie af zal zijn, is nog niet bekend.

Alternatief plan

Ook de provincie en gemeente Utrecht zien niets in de verbreding van de tunnelbak. Zij ontwikkelden de afgelopen jaren een alternatief plan, waarbij het landgoed behouden blijft. Het Alternatief Ring Utrecht (ARU) zet in op het terugdringen van autoverkeer door het stimuleren van de fiets en het openbaar vervoer. Ook zien de opstellers kansen voor extra rijbanen in de bestaande betonbak. Door het terugbrengen van de maximale rijsnelheid van 100 naar 80 kilometer per uur is dat volgens hen voldoende veilig.

Bij de Raad van State waren de provincie en gemeente geen eisende partij. De belangengroepen brachten het Utrechtse alternatief wel bij de rechter aan als argument om de verbreding van tafel te krijgen, maar deze heeft het plan niet inhoudelijk beoordeeld. Reden is dat het alternatieve plan pas ná het tracébesluit van 2022 is gepresenteerd.

Madlener liet in oktober vorig jaar weten niets te zien in het alternatieve plan. Op basis van een analyse van Rijkswaterstaat concludeerde hij dat het ARU onder meer lager scoort dan het huidige tracébesluit op de onderdelen reistijd, doorstroming en verkeersveiligheid. De provincie en gemeente zijn het niet eens met die conclusies en houden vast aan het plan.

Ook als het ministerie binnen een halfjaar met de vereiste onderbouwing komt, is de verbreding van de snelwegen nog niet zeker. De verwachting is dat de kosten inmiddels zo hoog zullen oplopen, dat de Tweede Kamer hier nog over in debat zal gaan. De regio Utrecht hoopt dat de partijen dan alsnog teruggrijpen naar hun alternatief, dat ook minder zou kosten.