Van Terror Jaap in De Gouden Kooi tot de hamburgerruzie in De Bondgenoten - reality is nooit gezond

De hamburgerruzie begon als een pitaconflict. Of als een wrap-boterham-pitaconflict, als je heel volledig wilt zijn, maar die pita’s leken Djinty (van het Slangenbondje) toch wel het meest dwars te zitten. „Omdat we zo welvarend zijn gaan leven de laatste tijd - nou ja, niet ik, want ík vreet nooit drie pita's - vreet ze gewoon drie pita's in de middag. En dan nog drie wraps.”

„Ze”, dat was medeslang Romy, die er tevens een gewoonte van had gemaakt om extra boterhammen te eten bij de avondmaaltijd. „Daarna pakt ze ook nog zo’n vanillevlatoetje”, viel Julia bondgenoot Djinty bij. Julia zat in het Haaienbondje en had er geen last van als Romy de voorraadkast van de Slangen leegat, maar ze was niet te beroerd om plaatsvervangend boos te worden. Een andere Haai had trouwens ook nog gezien hoe Romy tijdens het Koningsdagspel een wrap met chocopasta naar binnen had gewerkt. Schandalig. Djinty leek inmiddels in staat de hongerige mond van haar teamgenoot dicht te tapen.

De confrontatie naderde in reality-spelshow De Bondgenoten (SBS6); dat voelde je dinsdag aan alles. De teams (of ‘bondjes’) moeten spellen winnen om punten te scoren, en die punten zijn weer nodig om boodschappen te bestellen. Je kunt je voedselvoorraad dus snel zien slinken als je bondje slecht presteert, of als een van je teamgenoten wel heel erg van pita’s houdt. Maar toen Djinty bij het avondeten aan Romy had laten weten dat de pita-intake flink omlaag moest, moest de echte ruzie nog beginnen. Want wat ontdekte Romy toen ze de volgende ochtend hongerig en humeurig wakker werd? Bondgenoot Jelle had afgelopen nacht hamburgers uit de Slangenkoelkast staan bakken – voor zichzelf, maar ook voor Peter. Peter! Van het Gierenbondje! En dan mocht zíj haar éígen pita's niet eten?

Na De bondgenoten begon op SBS6 een programma over ouders die met heel veel kinderen naar andere landen verhuizen (Jelies & Gnodde: grote gezinnen emigreren). Op NET5 gingen intussen weer wat singles 24 uur lang op blind date in een villa vol camera’s (Lang leve de liefde), terwijl op RTL4 mensen werden gevolgd die net waren getrouwd zonder elkaar van tevoren te kennen (Married at first sight) en op RTL5 de dagelijkse bezigheden te zien waren van een familiebedrijf dat zich heeft gespecialiseerd in tafelzuur (De augurkenkoning).

Doos van Pandora

Als je alle realityprogramma’s uit het huidige aanbod zou halen, zou je haast geen tv-gids overhouden. Het is moeilijk voor te stellen dat er tijden waren waarin dit genre nog vernieuwend was. Maar die tijd wás er natuurlijk wel, toen John de Mol in 1999 de doos van Pandora openmaakte en er Big brother uit tevoorschijn toverde.

Dinsdagavond blikten realitysterren en programmamakers in Back to reality (PowNed) terug op de shows die sindsdien het genre hebben gevormd. Ook komt soms om onduidelijke redenen cabaretier Nabil Aoulad Ayad in beeld om bijvoorbeeld te zeggen dat hij De Gouden Kooi heel grappig vond - de Big Brother-achtige show waarin deelnemers elkaar moesten wegpesten uit een villa.

Het idee voor De Gouden Kooi kwam ook uit de koker van De Mol en ontstond al eind jaren negentig, maar omdat het mogelijk te schadelijk zou zijn voor deelnemers werd het concept toen ‘afgezwakt’ tot Big Brother. Tot in 2006 de ethische bezwaren blijkbaar niet meer zo zwaar wogen en De Mol toch aan de slag ging met De Gouden Kooi, waarvan maar één berucht seizoen zou worden uitgezonden, vol treiterijen en viezigheden. De onbetwiste winnaar bleek uiteindelijk Terror Jaap, wiens handelsmerk het was om rond te rollen in zijn eigen spuug..

Zo goor en gemeen als in De Gouden Kooi wordt het in de meeste realityprogramma’s niet vaak meer, maar heel gezond kun je een show als De Bondgenoten niet noemen, en ik zou hetzelfde durven zeggen over vrijwel ieder ander realityformat – zelfs over de gemoedelijkste varianten. Waarschijnlijk had De Mol die doos nooit moeten openen. Maar we krijgen hem nu hoe dan ook niet meer dicht.