Kinderen met West-Afrikaanse roots in het Engeland van veertien eeuwen geleden

5 dagen geleden 4

Aan het einde van de zesde eeuw zijn twee mannen uit West-Afrika in Zuid-Engeland geweest en hebben er kinderen verwekt. Dit blijkt uit analyse van het dna uit twee graven uit het midden van de zevende eeuw, een in Kent en de andere in Dorset, waarin kleinkinderen of achterkleinkinderen van Afrikaanse mannen bleken te liggen, als volledig lid van de lokale gemeenschap. In Dorset was dat in een ‘Keltische’ Brits-Romaanse omgeving, in Kent in een Angelsaksisch milieu.

De vondst, die deze week wordt gerapporteerd in twee artikelen in het tijdschrift Antiquity, is opvallend omdat het ingaat tegen het beeld dat doorgaans van deze vroeg-middeleeuwse tijd wordt geschetst: een van verval en isolement, na de ineenstorting van het West-Romeinse Rijk in de vijfde eeuw.

Daarom noemden de onderzoekers hun vondst een bewijs voor „een voortgaand kosmopolitisme in deze post-Romeinse tijd”. En een oriëntatie die verder ging dan de nauwe contacten tussen Engeland en de Franken, Saksen en Scandinaviërs.

Onwaarschijnlijk scenario

Of de Afrikanen passanten waren of zelf ook al lid van lokale gemeenschappen waren geworden is volstrekt onduidelijk. Beide Afrikaanse mannen waren geen familie van elkaar. Of ze elkaar kenden is ook onbekend. In theorie zouden ook Engelse vrouwen heel ergens anders zwanger kunnen zijn geworden om daarna terug te keren naar Dorset en Kent, maar dat lijkt toch een onwaarschijnlijker scenario.

De onderzoekers opperen dat de Afrikaanse mannen eind zesde eeuw mogelijk in verband met Afrikaanse goudhandel in Engeland terechtkwamen. Door de herovering rond 550 van Noord-Afrika door het Oost-Romeinse Rijk (op het Vandaalse koninkrijk dat sinds de vijfde eeuw bestond) zouden die contacten met West-Afrika geïntensiveerd kunnen zijn.

Toevallig werden rond 600 door de paus in Rome ook missionarissen naar Kent gestuurd, maar de onderzoekers zien geen verband daarmee. Dat de zwarte mannen door slavernij in Noordwest-Europa terecht zouden zijn gekomen achten ze ook onwaarschijnlijk, maar niet helemaal uitgesloten, „want treurig genoeg is dergelijk gedrag van alle tijden”, zoals een van de onderzoeksteams schrijft.

Op het grafveld in Worth Matravers (Dorset) lag in een dubbelgraf uit 650 een 25-jarige man, die op grond van zijn dna een Afrikaanse grootvader of overgrootvader moet hebben gehad. Zijn Y-chromosoom – dat overerft via de mannelijke lijn – had een duidelijke West-Afrikaanse signatuur, net als ongeveer een derde van de rest van zijn dna. De rest van zijn afkomst was Romano-Brits. Op het grafveld is verder geen familielid van de 25 jarige man gevonden.

Nauwe sociale band

De onderzoekers vermoeden wel dat hij een nauwe sociale band moet hebben onderhouden met de oudere Romano-Britse man met wie hij in het dubbelgraf was gelegd. Mogelijk waren zij leerling en meester in de visserij, de oudere man was begraven met een ankersteen onder zijn hoofd.

Het ongeveer twaalfjarige meisje met West-Afrikaanse afkomst in het Angelsaksische grafveld van Upton was daar wel omringd door familie, zonder enige Afrikaanse afkomst, allemaal van moederskant. Nabij waren begraven een overgrootvader, een grootmoeder en een tante.

Het meisje was begraven met een tasje met een mes, een lepel en kammetje. De lepel kan een soort amulet zijn geweest en de kam zou een teken kunnen zijn geweest dat het meisje niet als kind, maar op de wijze van een volwassene is begraven. De onderzoekers speculeren dat de kam door het meisje is gebruikt om haar mogelijk gekroesde haar strakker te kammen, maar ze zeggen zelf dat er geen enkele aanwijzing is voor haar haartype of huidskleur.