Kunnen we met dit medicijn de strijd tegen cocaïneverslaving winnen?

De strijd tegen cocaïneverslaving is eindeloos, maar Zweedse onderzoekers hebben een mogelijk nieuw middel gevonden dat kan helpen: een bekend diabetesmedicijn.

Cocaïneverslaving is een verwoestende ziekte met ernstige gevolgen voor de volksgezondheid en het welzijn van miljoenen mensen over de hele wereld. De strijd tegen deze verslaving is eindeloos en de beschikbare behandelopties zijn beperkt. Momenteel bestaan er geen goedgekeurde medicijnen die specifiek zijn ontworpen om cocaïneverslaving te behandelen, waardoor de kans op terugval extreem hoog is. Maar een recente studie van de Universiteit van Göteborg in Zweden biedt nu een sprankje hoop, en wel uit een onverwachte hoek: een bekend medicijn tegen diabetes en obesitas kan ons helpen – semaglutide.

Semaglutide is een zogenoemde GLP-1 receptoragonist. Het middel verlaagt de bloedsuikerspiegel en onderdrukt het hongergevoel, en wordt daarom al breed toegepast bij type 2 diabetes en obesitas. De onderzoekers vroegen zich af of dit medicijn ook inwerkt op de hersenprocessen die een rol spelen bij verslaving. Om dat te testen, kregen ratten de mogelijkheid zichzelf cocaïne toe te dienen. Vervolgens onderzochten de wetenschappers het effect van semaglutide. De studie, gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift European Neuropsychopharmacology, bevat opvallende resultaten: het cocaïnegebruik daalde gemiddeld met 26 procent, terwijl terugvalgedrag met 62 procent afnam. Ook de motivatie van de dieren om actief op zoek te gaan naar cocaïne nam met meer dan de helft af. Dat wijst erop dat semaglutide niet alleen het gebruik zelf, maar ook de drang naar het middel vermindert.

De onderzoekers denken dat het medicijn het beloningssysteem in de hersenen beïnvloedt. Normaal gesproken veroorzaakt cocaïne een sterke piek in dopamine, de neurotransmitter die zorgt voor gevoelens van beloning en genot. Semaglutide lijkt deze piek af te vlakken, waardoor het gebruik minder belonend wordt en de vicieuze cirkel van verlangen en gebruik doorbroken kan worden. “Onze resultaten laten zien dat een bestaand medicijn invloed kan hebben op de kern van cocaïneverslaving”, zegt Cajsa Aranäs, onderzoeker aan de Sahlgrenska Academie van de Universiteit van Göteborg. “We hopen dat dit de weg opent voor nieuwe behandelingen.”

Toch zijn de onderzoekers voorzichtig. De studie betrof alleen dierproeven en bevindt zich dus nog in een vroeg stadium. De volgende stap is onderzoek bij mensen. “Er is een dringende behoefte aan nieuwe behandelingen voor cocaïneverslaving”, benadrukt professor Elisabet Jerlhag, die het onderzoek leidde. “Als deze resultaten bij ratten standhouden in klinische studies, zou semaglutide het eerste medicijn kunnen worden dat bestaande psychologische therapieën aanvult.”

Mocht het middel ook bij mensen effectief blijken, dan zou semaglutide dus een belangrijke doorbraak betekenen. Voor miljoenen mensen die worstelen met cocaïneverslaving kan dit medicijn dan een nieuwe kans op herstel en een vermindering van terugval bieden. De toekomst zal ons leren of we dit daadwerkelijk gaan bereiken.