Zelfs ongestoorde ecosystemen zonder mensen worden aangetast

Zelfs relatief ongestoorde ecosystemen verliezen insecten in een alarmerend tempo, zo laat nieuw onderzoek zien. 

Ecosystemen raken wereldwijd steeds verder uit balans door menselijke invloed. Bossen verdwijnen, rivieren raken vervuild en dieren verliezen hun leefgebied. Wetenschappers waarschuwen dat deze trend grote gevolgen kan hebben voor mens en natuur. Toch bestaan er ook gebieden die nauwelijks direct door de mens zijn verstoord. Je zou verwachten dat deze landschappen floreren, maar dat blijkt niet zo te zijn. Uit onderzoek van de University of North Carolina at Chapel Hill blijkt dat insectenpopulaties zelfs in relatief ongerepte gebieden in verontrustend tempo afnemen.

Totale afname van meer dan 70 procent
Na jarenlang veldonderzoek trok Keith Sockman, universitair hoofddocent biologie aan UNC-Chapel Hill, deze conclusie. Hij telde vijftien seizoenen lang tussen 2004 en 2024 het aantal vliegende insecten in een bergweide in Colorado, een locatie met 38 jaar aan weergegevens en minimale directe menselijke invloed. Zijn bevinding was schokkend: de insectenrijkdom daalde met 6,6 procent per jaar. Dat komt neer op een totale afname van 72,4 procent in twintig jaar. En de oorzaak? De stijgende zomertemperaturen. Insecten blijken bijzonder kwetsbaar voor veranderingen in het milieu, concludeert Sockman. Hij publiceerde zijn bevindingen in het blad Ecology.

Vult een zwart gat in de wetenschap
De studie vult een leemte in de wetenschap. Hoewel veel rapporten melding maken van insectensterfte, richten die zich vooral op habitats die duidelijk door mensen zijn veranderd. Onderzoek naar populaties in meer natuurlijke gebieden bleef achter. “Recente studies tonen aan dat insecten sterk achteruitgaan in door mensen beïnvloede ecosystemen, vooral in Noord-Amerika en Europa”, aldus Sockman. “De meeste onderzoeken gaan over gebieden die direct of indirect zijn beïnvloed. Dat roept vragen op over achteruitgang in ongerepte landschappen.” Deze studie laat zien dat grote verliezen ook daar optreden. Dat wijst erop dat klimaatverandering een cruciale drijfveer is.

Behoud van biodiversiteit en aanpak klimaatverandering
Sockman benadrukt dat het behoud van biodiversiteit dringend nodig is. Hij wijst erop dat de gebergten waar hij onderzoek deed veel lokaal aangepaste soorten herbergen. Als er niets verandert, dreigt de status van deze gebieden als biodiversiteitshotspots te verdwijnen. Volgens hem is grootschalige monitoring van insectenpopulaties noodzakelijk en moet klimaatverandering krachtig worden aangepakt. Zelfs afgelegen ecosystemen blijken namelijk niet immuun tegen deze bedreiging.