Na een jaar vol kritiek en demonstraties treedt de Valenciaanse regiopresident toch af vanwege zijn fouten bij fatale overstroming

Al een jaar roepen de inwoners van Valencia en omstreken om zijn aftreden, maandagochtend concludeerde de Valenciaanse regiopresident Carlos Mazón dat hij niet langer aan kan blijven. „Ik kan het niet meer”, zei hij in een verklaring die hij voorlas in het Palau de la Generalitat, waarin de Valenciaanse overheid huist. Mazón staat aan het hoofd van de regering van de autonome gemeenschap Valencia. „Ik heb fouten gemaakt en daar zal ik de rest van mijn leven mee leven, maar geen van die fouten was politiek gemotiveerd.”

De 51-jarige Mazón ligt al maanden zwaar onder vuur vanwege zijn rol bij de overstromingen in Valencia op 29 oktober vorig jaar, waarbij 229 mensen om het leven kwamen. Zo schafte hij kort na zijn aantreden in 2023 het coördinerend orgaan voor rampenbestrijding af. En terwijl het meteorologisch instituut AEMET die ochtend om 7.30 uur code rood had afgegeven, genoot de regiopresident van een urenlange lunch met een journalist.

Pas om 20.11 uur werd een waarschuwings-sms met concrete adviezen verstuurd naar alle inwoners van de regio, Mazón kwam daarna pas aan in het crisiscentrum. Toen kolkte het water al door de straten van de zuidelijke voorsteden van Valencia en waren al tientallen doden gevallen.  

„Ik had de politieke vooruitziende blik moeten hebben om mijn afspraken te annuleren, maar ik heb die dag de fout gemaakt om me aan mijn schema te houden”, erkende Mazón maandagochtend. Hij probeerde zijn acties ook te verklaren: volgens hem was het ondenkbaar dat de Poyo-kloof, het gebied met de ergste overstromingen, „binnen een paar uur van een droge omgeving in een dodelijke val zou veranderen”. 

Zijn verklaring was een schuldbekentenis en een stevige aanval op de landelijke politiek. Mazón zei dat Valencia de reddings- en hersteloperatie zelf moest uitvoeren, zonder steun van de landelijke overheid. „We wilden hulp, we vroegen erom, en we hebben die nooit gekregen.” 

Lees ook

Een jaar na de dodelijke overstroming in Valencia wordt hard gewerkt aan herstel, maar meer ruimte voor het water is er niet

‘Jij hoort in de gevangenis’

Inwoners van Valencia en vele politici vinden dat Mazón zijn conclusies al veel eerder had moeten trekken. Ruim een week na de overstromingen gingen 130.000 Spanjaarden de straat op om zijn aftreden te eisen. Een jaar later deden zeker 50.000 demonstranten hetzelfde. Uit een recente peiling bleek dat 75 procent van de Valencianen vond dat Mazón moest opstappen. 

Die mening staken de Valencianen niet onder stoelen of banken. Bij de ceremoniële staatsbegrafenis voor alle slachtoffers, die precies een jaar na de dodelijke overstroming werd georganiseerd, werd Mazón uitgejouwd. „Moordenaar”, „lafaard” en „jij hoort in de gevangenis”, kreeg hij toegeroepen. 

Volgens de regiopresident, die sinds 2003 actief is in de politiek van zijn geboorteplaats Alicante en later in Valencia, was er eerder geen ruimte om te reflecteren op zijn rol in het overstromingsdrama. „Geconfronteerd met zo’n ernstige situatie leek praten over mijn persoonlijke omstandigheden frivool”, zei Mazón. „Nu de eerste verjaardag van onze ergste tragedie voorbij is, heb ik besloten om ook persoonlijk terug te blikken.” 

Nu de eerste verjaardag van onze ergste tragedie voorbij is, heb ik besloten ook persoonlijk terug te blikken

Toch is de timing van zijn aftreden niet los te zien van andere ontwikkelingen. Ten eerste sprak Mazón zondag meermaals telefonisch met Alberto Núñez Feijóo, de landelijke leider van zijn partij, de centrumrechtse Partido Popular. Volgens de Spaanse krant El País wilde Mazón aanblijven, met als toezegging dat hij zich bij de volgende verkiezingen niet verkiesbaar zou stellen. Feijóo zou geen voorstander van die oplossing zijn geweest. Hoewel de partijleider Mazón afgelopen jaar steunde, wordt steeds duidelijker dat die steun het vertrouwen in Feijóo’s leiderschap schaadt.  

En deze maandag moet Maribel Vilaplana, de journalist waarmee Mazón lunchte, voor de rechter verschijnen om te getuigen in het onderzoek naar het handelen van het regiobestuur. Zij verklaarde dit weekend al dat haar lunch met de president duurde van 15.00 tot 18.30 of 18.45 uur. Halverwege zou Mazón verschillende telefoontjes hebben gekregen. De journalist zegt dat Mazón haar niets vertelde over de inhoud van de telefoongesprekken, en dat zij er niet naar heeft gevraagd. Waarom het zeker anderhalf uur duurde voor Mazón na de lunch bij het crisiscentrum verscheen, is nog altijd onduidelijk. 

De komende dagen moeten uitwijzen hoe het verder gaat in politiek Valencia. Mazón zei geen vervroegde verkiezingen uit te schrijven, maar vroeg zijn partij en de coalitiepartner, het radicaal-rechtse Vox, om een opvolger aan te dragen. Het lijkt waarschijnlijk dat hij lid blijft van het parlement, om zijn parlementaire immuniteit te behouden.