Trumpvazal Antoni krijgt het straks lastig

Slechts 22.000 banen kwamen er in augustus bij in de VS, veel minder dan verwacht door economen, die op rond de 70.000 hadden gerekend. De werkloosheid kwam uit op 4,3  procent, het hoogste niveau sinds 2021. En eerdere cijfers over juni en juli zijn weer bijgesteld, waardoor de banengroei in die maanden nog eens 21.000 lager uitvalt dan eerder gerapporteerd.

Vorige maand ontsloeg Donald Trump nog directeur Erika McEnterfer van het Bureau of Labour Statistics, omdat hij woedend was over de cijfers die zij presenteerde. Juist vanwege bijstellingen over de maanden mei en juni,  waaruit zou blijken dat zijn economisch beleid  nog lang niet de nieuwe banen opleverde die hij zijn kiezers in het vooruitzicht had gesteld. Hij beweerde dat met de cijfers gesjoemeld was en ze onbetrouwbaar waren. Ook deze maand kan Trump dus weer niet blij zijn met de cijfers waar het BLS hem mee confronteert. De door hem voorgedragen nieuwe directeur E.J. Antoni zal snel een list moeten verzinnen.

De banengroei met 22.000 (uitgezonderd boerderijen) in augustus ligt beduidend lager dan de  groei met 73.000 van juli en de 85.000 banen per maand in de rest van 2025. En dat is al flink lager dan de 168.000 nieuwe banen vorig jaar en de 400.000 per maand in 2022 en 2023, toen Amerikaanse werkgevers na de coronapandemie massaal weer mensen aannamen. Trump blijft in het scheppen van werkgelegenheid dus duidelijk achter bij zijn voorganger Joe Biden.

Ander zorgwekkend thema. De nieuwe banen kwamen de afgelopen maanden vooral uit twee sectoren: gezondheidszorg en sociale zekerheid. Maar ook in de zorg neemt de stijging af, die was nog maar 31.000 banen, beduidend minder dan het gemiddelde van 42.000 in de maanden ervoor.  Juist in de olie- en gassector en in de mijnbouw, die Trump met alle macht wil stimuleren, nam het aantal banen zelfs af in augustus. Dat gold ook voor de industrie, waar 12.000 banen verdwenen. In plaats van meer arbeiders in dienst te nemen zoals Trump steeds heeft beloofd, laten de fabrieken juist mensen gaan.

Trump heeft nog niet gereageerd op de nieuwste cijfers. Maar gelukkig kan hij niet zijn met de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, zoals BLS hem die voorspiegelt. Ze vertonen niet de karakteristieken van een economie die op volle toeren draait. Bij zijn diner met hightechbazen donderdagavond zei hij tegen journalisten dat hij zich er niet veel van aan zal trekken. „De echte cijfers zullen zijn wat ze zijn, maar die zien we pas over een jaar”, zei hij.

De vrijdag gepubliceerde cijfers geven wel alle ruimte aan de Fed om op de volgende vergadering van het bestuur op 16 en 17 september de rente te verlagen. De grote wens van Trump, die de rente het liefst verlaagd ziet tot 1 procent. Daardoor zouden hypotheken veel goedkoper worden en de rentelast op staatsschulden veel lager.

De centrale bank mag de rente om slechts twee redenen verlagen. Als de inflatie onder controle is, maar dat is hij nog allerminst, vooral dankzij de importheffingen van Trump. Of om de werkgelegenheid te stimuleren als de economie afkoelt.

Daar is met deze cijfers zeker reden voor. De onzekerheid die Trump zelf creëerde met zijn heffingen, draagt fors bij aan het gebrek aan banengroei. Net als zijn strenge immigratiebeleid.

In september zal de Fed de rente vermoedelijk met 0,25 procentpunt verlagen. Trumps economische adviseur Kevin Hassett drong vrijdag in een eerste reactie op de arbeidsmarktcijfers al aan op een sterkere verlaging van de rente. De financiële markten speculeren vooral op meer renteverlagingen in de periode erna. Waarmee Trump dus zijn zin zou krijgen, maar alleen als zijn vazal Antoni in de komende maanden nog meer cijfers levert die duiden op zwakte van de arbeidsmarkt. Het zijn cijfers die de president eigenlijk niet wil zien, want naarmate de heffingen meer aantikken in de VS, is de verwachting dat de inflatie de komende maanden alleen maar zal toenemen.

E.J. Antoni staat daardoor voor een schier onmogelijke taak. Deze nogal onbekende econoom is door Trump voorgedragen om de cijfers in zijn ogen betrouwbaarder te maken, maar zijn voordracht moet nog door het Congres worden goedgekeurd. De cijfers over augustus vallen nog onder verantwoordelijkheid van waarnemer William Wiatrowski, een carrièrestatisticus van het Bureau,  die ze heeft samengesteld.

Een van de opmerkelijkste voorstellen van Antoni: niet meer elke maand de werkgelegenheidscijfers publiceren. Met de cijfers van deze maand als uitgangspunt zal zijn baas hem het meest dankbaar zijn als Antoni dat voornemen straks uitvoert. En de beurzen? Die reageerden vrijdag na de bekendmaking van de cijfers in het eerste uur na opening licht opgetogen, omdat de kans dat de rente omlaag gaat nu groter is geworden.