Van comfortzone naar carrièrestap: waar moet je op letten?

De vakantie is voorbij, de drukte weer begonnen. Ik denk dan soms: ik stop ermee, ik ga iets heel anders doen. Een boerderijtje, met ezels, ergens bij Vlagtwedde. Maar na een paar dagen werken heb ik er weer plezier in. Dus die ezels moeten nog even wachten.

Stel dat het wél tijd is voor een volgende stap. Hoe weet je dat dan? En wat zijn de valkuilen?

Vijftien keer veranderen

Mijn vader deed bijna veertig jaar hetzelfde werk. Zelf wisselde ik in de eerste zeven jaar drie keer van werkgever. En mijn dochters zullen waarschijnlijk nog veel vaker van baan veranderen.

Onderzoekers Nick van Dam en Emily Ricci, van businessschool IE in Madrid, verwachten dat wie na 1995 geboren is tijdens zijn loopbaan tien tot vijftien keer van baan verandert.

De aanleiding kan extern zijn: je werk verandert of verdwijnt, bijvoorbeeld door nieuwe technologie. Of intern: je wilt vooruit; leren en groeien. Te lang in je comfortzone vertoeven, leidt vaak vanzelf tot zin in een nieuwe stap.

Herminia Ibarra, hoogleraar aan de London Business School, ziet nog een andere oorzaak. We stellen steeds hogere eisen aan ons werk. Vroeger was het genoeg wanneer een baan voor een stabiel inkomen zorgde. Nu willen we dat ons werk aansluit bij onze talenten, onze privésituatie en onze doelen in het leven. En als dat in de ene baan niet lukt, dan gaan we op zoek naar een andere.

Zoek je het intern of extern?

Volgens Van Dam en Ricci moet je niet wachten op je werkgever, maar zelf de verantwoordelijkheid nemen voor je loopbaan. Je volgende stap kan tenslotte net zo goed buiten als binnen je huidige werkkring liggen. Maar hoe weet je of je intern of extern moet bewegen?

Interne stappen maken kent voordelen: je kent de cultuur en de mensen en dat zorgt er doorgaans voor dat je je snel thuisvoelt in een nieuwe functie, en er goede resultaten boekt. Wat ook helpt: een werkgever die in jou wil investeren.

Maar volgens Van Dam en Ricci is in veel organisaties de doorgroei van medewerkers slecht geregeld: weinig budget, geen duidelijke procedures, geen prioriteit bij leidinggevenden.

Extern zoeken dan maar? Een echte carrièreswitch kost meer tijd dan je denkt, waarschuwt Ibarra. Vaak weet je wel wat je níet meer wilt, maar nog niet wat je wél zoekt. Oude zekerheden opgeven voor je nieuwe hebt, is daarnaast voor veel mensen een grote barrière. Bovendien maken de meeste mensen domweg geen stappenplan.

Wie bij een ministerie promoveert van junior naar medior beleidsmedewerker, vindt dat waarschijnlijk al spannend. Maar wie overstapt naar een andere werkgever, een andere branche of een ander vak, gaat echt van de hoge duikplank af. Scholing, arbeidsvoorwaarden, nieuwe relaties opbouwen, ervaring opdoen: je moet het allemaal zelf organiseren.

Vier manieren om de risico’s te verkleinen

Kiezen voor iets dat je nog niet kent is complex. En zeker na een externe stap zijn er risico’s. Terwijl jij nog bezig bent om je nieuwe rol, collega’s en cultuur te doorgronden, wordt er al van alles van je verwacht. Hoe kun je je hierop voorbereiden? Vier adviezen op basis van het werk van Van Dam en Ricci, en Ibarra.

• Neem de tijd voor reflectie. Waarom wil je veranderen, wat hoop je te bereiken? Welke van je huidige gedragspatronen helpen of hinderen je in een nieuwe rol? En hoe realistisch zijn je verwachtingen?

• Doe je huiswerk. Onderzoek bijvoorbeeld welke organisaties bij je passen. Praat met mensen die daar werken. Vraag wat er wordt verwacht van nieuwkomers. Wat moet je leren om succesvol te zijn in je nieuwe baan?

• Zoek een coach. Bij interne of externe overstappen kom je vragen tegen waar collega’s of huisgenoten geen antwoord op hebben. Een ervaren coach kan dan helpen.

• Experimenteer. Wacht niet totdat je alles zeker weet, maar probeer nieuwe dingen uit in de praktijk. Benader mensen die het werk doen dat jij overweegt te doen. Vraag of je een uurtje kunt kijken of een dag mag meelopen. Probeer verschillende soorten werk uit.

Een eigen ervaring: toen ik voor mezelf begon, deed ik dat in deeltijd. Ik werkte de eerste drie jaar ook nog drie dagen per week bij een bank. Het gaf me de gelegenheid om te schrijven aan mijn eerste boek en – met vallen en opstaan – uit te vinden hoe ik mijn loopbaan verder zou inrichten.

Praktisch

Reflectie, huiswerk, een coach zoeken, experimenteren. En dat dan naast je huidige baan. Hoe dan? Waar begin je? Een paar jaar geleden interviewde ik loopbaan- en sollicitatie-expert Aaltje Vincent. Hier zijn drie praktische tips om te starten, gebaseerd op haar werk.

• Maak er een project van. Plan wekelijks tijd in je agenda om te werken aan je volgende stap. Lees veel, maak online testen, praat erover.

• Gebruik familie, vrienden en kennissen om te sparren en research te doen. Welke personen kennen zij die jou kunnen helpen? Mail mensen die doen wat jij wellicht ook zou willen. Zeg: „Ik ben bezig met een volgende stap in mijn loopbaan en zou je graag een paar vragen stellen over jouw ervaringen.”

• Maak je plan steeds wat concreter. „Leuk werk, met leuke collega’s, op fietsafstand” is te vaag als werkwens. Zorg dat je uiteindelijk weet waar je wilt werken en in welke rol, zodat je gericht kunt toewerken naar die nieuwe carrièrestap.