‘U zit niet aan tafel met gelijkgestemden – dat is niet de bedoeling’, klinkt het bij de Nationale Dialoog in Den Haag

2 uren geleden 1

Het was lang geleden dat hij in Madurodam was, vertelt premier Dick Schoof aan het publiek in een zaal bij het miniatuurpark in Den Haag. Dinsdagmiddag is hij er om het startsein te geven voor de Nationale Dialoog. Het is de eerste van zes bijeenkomsten waarin bestuurders en burgers uit verschillende delen van de samenleving met elkaar in gesprek gaan over lastige thema’s.

De dialoogsessies worden georganiseerd door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). De gesprekken moeten bijdragen aan meer samenhang en beter contact tussen burgers en overheid. Ambtenaren van het ministerie luisteren tijdens de sessies mee, zodat de opbrengsten kunnen worden gebruikt voor toekomstig beleid.

„We hebben geprobeerd zoveel mogelijk mensen met een diverse achtergrond uit te nodigen”, zegt Jurgen Nobel, staatssecretaris Participatie en Integratie (VVD). „Er zijn veel spanningen in de maatschappij, veel polarisatie. Het is belangrijk om ondanks de verschillen met elkaar in gesprek te blijven en te kijken naar wat ons bindt.”

Voorafgaand aan de dialoogsessies vindt een panelgesprek plaats met onder anderen Nobel; Mpanzu Bamenga (D66), mede-indiener van een motie die de dialoog in gang zette; documentairemaker Fidan Ekiz en columnist René Cuperus, auteur van Afgehaakt Nederland.

„Ik snak al veel langer naar weer met elkaar in dialoog kunnen gaan”, zegt Ekiz. Ze is al blij als mensen daartoe bereid zijn. „Daar staan we nu dus in Nederland.” Ze noemt Israël-Gaza: „Mensen vinden: je staat aan mijn kant, of je staat lijnrecht tegenover mij.”

Vuurwerkbom

Bamenga vraagt of je nog in dialoog moet gaan „waar er gediscrimineerd wordt of antisemitisme of de Holocaust worden ontkent”. Tegelijk roept hij mensen op „een stap naar voren te doen” als ze het geduld kunnen opbrengen om met andersdenkenden te praten. „Juist wanneer dat moeilijker is dan normaal gesproken.”

De deelnemers praten over vragen als: wat betekent de Nederlandse samenleving voor u? Wat is een onderwerp dat u en uw gemeenschap het afgelopen jaar het meest heeft geraakt? Aan de tafels wordt in groepen van acht tot tien personen onder begeleiding van onafhankelijke gespreksleiders gediscussieerd.

„U zit niet aan tafel met gelijkgestemden – dat is niet de bedoeling”, zegt de dagvoorzitter. „Maar wel met mensen die zich over vergelijkbare thema’s zorgen maken. Dat is de basis voor een echt gesprek.” Tijdens de sessies is de pers niet welkom, zodat deelnemers vrijuit kunnen spreken.

Een van hen is Abdul Alti Hussen, ambtenaar en raadslid in Utrecht. Vo vertelt hij over hij en zijn familie mee te maken kregen in . „Ik merk dat polarisatie en tegenstellingen letterlijk gevolgen hebben. Als het in de samenleving spannender wordt, merken wij dat thuis ook. In mei hadden we te met een vuurwerkbom. We hebben vaker hakenkruizen op ons huis gehad, ik ben opgewacht en gevolgd. Het lijkt te gaan om ” Hij hoopt deze middag de verschillen met elkaar te bespreken, maar ook te vieren en te accepteren dat niet iedereen hetzelfde is.

Stikstof

Achteraf, tijdens het walking dinner, wordt hier en daar gesproken over de persoonlijke verhalen die indruk maakten. „We moesten even op de oppervlakte sudderen, en daarna gingen we de diepte in”, zegt Jurella Kleinmoedig, fractievoorzitter van WeertLokaal. „Het was zo respectvol. We konden gewoon zeggen: ik heb daar een andere mening over.”

Melkveehouder Marije van Velthoven vertelt dat het in haar groep ging over stikstof – een belangrijk thema voor haar als boerin – maar ook over antisemitisme, de lhbti-gemeenschap en de rol van dorpscoördinatoren als brug tussen burger en overheid. „Als ik kort reflecteer op wat we gemeen hadden: te vaak worden problemen aan een specifieke doelgroep toegeschreven. Daardoor verhardt het maatschappelijk debat.”

Femke van der Plas, vertrouwenspersoon bij de belangenvereniging voor boeren en tuinders ZLTO, zegt dat haar groep sprak over vertrouwen in de overheid. „We bespraken of de overheid meer contact kan maken en zichtbaarder kan zijn. Burgers zijn dan ook vergevingsgezinder als er eens iets misgaat.”

„Lange tijd roemden we onszelf om onze tolerantie. Hier kun je zijn wie je bent, en leeft iedereen in vrede met elkaar”, zegt Schoof in zijn toespraak aan het begin van de dag. „Maar samenleven bleek vaak naast elkaar leven. Tolerantie is te vaak een eufemisme voor onverschilligheid geworden. En dat is, wat mij betreft, nog erger dan het met elkaar oneens zijn.”