Het Cultuurfonds stelt zes miljoen aan ‘zachte leningen’ beschikbaar

Het Cultuurfonds bestaat al 85 jaar en investeert jaarlijks zo’n 50 miljoen euro in ongeveer 5.000 cultuur- en natuurprojecten. In 2024 kende het fonds 55,5 miljoen toe aan 4.125 projecten. Dit vermogen komt uit bijdrages van de VriendenLoterij, Nederlandse Loterij, donateurs, partners en schenkers. Maar nu gaat het fonds ook leningen verstrekken. Vanaf donderdag 6 november stelt het Cultuurfonds 6 miljoen euro aan leningen beschikbaar. Deze ‘Cultuurfondsleningen’ zijn beschikbaar vanaf 500.000 euro, tegen 1,5% rente.

Het idee ontstond nadat het Cultuurfonds haar oude kantoorpand aan de Herengracht in Amsterdam voor 6,5 miljoen euro verkocht. „Overheden, zowel op gemeentelijk als rijksniveau trekken zich steeds meer terug als het gaat om subsidieverstrekking. Veel culturele instellingen willen groeien en vernieuwen maar lopen vast bij de financiering. Ze hebben amper vet op de botten en publieke middelen staan onder druk. Daardoor blijven grote plannen liggen, terwijl stilstand geen optie is”, zegt Cathelijne Broers, directeur van het Cultuurfonds aan de telefoon. „Daarnaast is het voor instellingen moeilijk om grotere bedragen aan te vragen en toegekend te krijgen.” Zo ontstond het idee om de miljoenen die het voormalige kantoorpand had opgebracht niet weg te geven maar als lening weer terug te laten komen. „Anders is het na een paar jaar wel op”, zegt Broers, „nu kunnen we een mooi financieel product toevoegen aan ons fonds.”

Zachte leningen

Het duurde even om het juridisch en fiscaal rond te krijgen, daarnaast moest de Autoriteit Financiële Markten (AFM) goedkeuring verlenen. Het zoeken naar een testcasus daarentegen kostte weinig tijd. Broers: „We wisten dat de Hortus Botanicus in Amsterdam een financieringstekort had.” De Amsterdamse botanische tuin wilde al een tijd zijn Klimatenkas vernieuwen. Dit was vanwege de coronacrisis twee jaar uitgesteld, twee jaren waarin zowel bouwkosten als inflatie stegen. Dit tekort van 1,5 miljoen euro was dusdanig hoog dat het fonds dat bedrag niet zomaar als gift kon verstrekken. En dus, bij wijze van pilot, kreeg de Hortus Botanicus een lening van 1,5 miljoen met een looptijd van 1 jaar. „Dit deden we in alle openheid en is goed bevallen”, zegt Broers. Afgelopen september werd de vernieuwde Klimatenkas heropend.

Lees ook

De cultuurwereld ontdekt ‘the culture’, maar wat is het? ‘Het gaat over hiphop, maar óók over eten, kleding of straatvoetbal’

De Hortus blij, het Cultuurfonds blij en dus zijn vanaf 6 november ‘Cultuurfondsleningen’ aan te vragen door alle cultuur- of natuurinstellingen die een vereniging of stichting zijn en ingeschreven staan bij de KvK. Verder dient de organisatie een onafhankelijk en breed samengesteld bestuur of Raad van Toezicht te hebben en moet het project in Nederland plaatsvinden. De inhoudelijke beoordeling wordt door het Cultuurfonds gedaan. Phenix Capital Group, een Amsterdams bureau voor investeringsadvies, is verantwoordelijk voor de financiële toetsing, vaststelling van het leenbedrag en de aflossingsvoorwaarden. Zo is de looptijd van de lening afhankelijk van het budget en businessplan. Het Cultuurfonds spreekt zelf van ‘zachte leningen’. „Van ons mag de looptijd best lang zijn”, zegt Broers.

Ze vervolgt: „Binnen de sector zijn al een aantal voordelige leningen te krijgen, maar dat gaat meestal om kleine bedragen. De Cultuurfondslening maakt het mogelijk om ook de grotere financiële tekorten aan te vullen. We zien dit echt als steun aan een sector die het de afgelopen jaren met steeds minder moest doen.”