Arnout Houben sprak in ‘Interview met de geschiedenis’ met Peter de Grote, tot er kritische vragen kwamen

Het hoofd koel houden, behoedzaamheid, niet vervallen in oorlogstaal. Dat is hoe de talkshowtafels reageerden op het neerhalen van Russische gevechtsdrones boven Pools grondgebied. Tegelijk spraken de gasten wel degelijk oorlogstaal. Dit was een duidelijke Russische provocatie, zeiden ze, bedoeld om de NAVO uit evenwicht te brengen. Poetin zou hiermee de Europese luchtafweer willen testen. Een staaltje „hybride oorlogsvoering” van de Russische president. Stevig terugslaan was het devies.

De enige dissidente stem zat bij Pauw & de Wit. ’s Lands bekendste tut-tut-historicus Maarten van Rossem deed waar hij het beste in is: relativeren. Tut tut, het valt allemaal wel mee. Hij hekelde de „oorlogsretoriek” van de andere gasten: „We schrijven hier intenties toe aan de tegenstander terwijl we niet weten of hij die intenties ook werkelijk heeft”. Het deed hem denken aan het koffiedik kijken uit de Koude Oorlog „toen we precies wisten wat voor satanische plannen de tegenstander had bedacht achter de hoge muren van het Kremlin”. Het idee dat het „zwakke” Rusland Europa zou aanvallen, vond hij „lachwekkende onzin”.

Een verfrissende en noodzakelijk tegengeluid, maar geen van de andere gasten reageerde er op. Tegen de communis opinio is het moeilijk opboksen. Bovendien heeft Van Rossem al zo vaak wereldbranden weggewuifd (ik noem even 9/11) dat je niet meer weet wanneer je hem serieus moet nemen. En nee, we weten niet wat er in Poetins hoofd omgaat. Maar diens drones waren echt, en de oorlog in Oekraïne trouwens ook.

Poetin spiegelt zich graag aan Peter de Grote (1672-1725), de tsaar die van Rusland een grootmacht maakte. Dus is het aardig dat uitgerekend woensdag Arnout Houben een interview had met Peter de Grote, waarin hij de rollen omdraaide en de tsaar aan Poetin spiegelde. In het programma Interview met de geschiedenis (NPO2) bezocht Houben de jonge Peter de Grote terwijl die incognito op een Zaanse scheepswerf werkte om de fijne kneepjes van de Nederlandse zeevaart onder de knie te krijgen.

In dit gedeelte van het programma krijgt Peter nog een positieve pers: intelligent, energiek, leergierig, mengde makkelijk met het gewone volk (hij had een Nederlandse vriend die Frans Timmerman heette), maakte van Rusland een moderne, Europese natie. Naast schepen bouwen leerde Peter in de Republiek trouwens ook om doodskisten te timmeren, tanden te trekken en mensen in het openbaar te executeren.

Interview met de geschiedenis lijkt op Het verhaal van Nederland waarin ook een moderne verteller rondloopt in historische scènes. Of op Welkom in de Gouden Eeuw waarin historische figuren worden geïnterviewd door een hedendaagse talkshowhost: „Hij is al 300 jaar dood maar voor ons maakt hij een uitzondering…”

Helaas is het interview maar een klein deel van Houbens programma. Verder is het een gewone geschiedenis-serie waarin hij historische plaatsen bezoekt. Zo moet hij klimmen in de mast, maken de zeilen, maken de zeilen, van een replica van het 18de-eeuwse fregat De Sjtandart. Houben moet er met een motorbootje naartoe want het Russische schip kan wegens de boycot niet zomaar aanleggen in een Europese haven.

In het laatste interview van Houben met Peter de Grote slaat de sfeer om. De Vlaamse presentator confronteert de tsaar met de bloedige kanten van diens regime; de onderdrukking, de oorlogen, de manier waarop hij Oekraïne knevelde. Het gezicht van Peter betrekt. Kritische vragen, daar houdt hij niet van. Al snel begint hij te schreeuwen.

Toen hierna om kwart voor elf talkshow RTL Tonight (RTL4) begon, waren de Russen trouwens al weer naar het tweede plan geschoven, om ruimte te maken voor de moordaanslag in de VS op de radicaal-rechtse Charlie Kirk.