Deze zeevogel poept alleen in de lucht – en wetenschappers weten niet goed waarom

Gestreepte pijlstormvogels doen hun behoefte uitsluitend in de lucht, zo ontdekten onderzoekers min of meer toevallig. En daarmee lijkt een nieuw raadsel geboren, want: waarom poepen ze nooit terwijl ze op het water drijven?

Eigenlijk waren onderzoekers Leo Uesaka en Katsufumi Sato er helemaal niet op uit om meer te weten te komen over de stoelgang van de gestreepte pijlstormvogel. In plaats daarvan onderzochten de onderzoekers hoe de pijlstormvogels – al rennend over het wateroppervlak – opstijgen. En voor dat onderzoek plaatsten ze bij 15 van deze vogels kleine, naar achteren gerichte camera’s op de buik. “Terwijl ik de beelden bekeek, verraste het me dat ze heel vaak poepten,” vertelt Uesaka. “Eerst vond ik dat vooral grappig, maar uiteindelijk bleek het heel interessant te zijn.” Want een analyse van de beelden onthult dat de gestreepte pijlstormvogels eigenlijk altijd poepen tijdens het vliegen – en vrijwel nooit als ze op het water dobberen.

Observaties
Uesaka en Sato trekken die conclusie nadat ze er, dankzij de kleine camera’s op de buik van de gestreepte pijlstormvogels, maar liefst bijna 200 keer getuige van waren dat de vogels zich ontlastten. En daarbij viel op dat de vogels dat eigenlijk altijd vliegend doen – en meestal kort na opstijgen. De onderzoekers waren er zelfs een paar keer getuige van dat de vogels alleen even opstegen om te poepen om kort daarna – binnen een minuut – weer op het water te landen en wat rond te dobberen.

Niet dobberen en poepen
Het wijst erop dat de gestreepte pijlstormvogels een situatie waarin ze al drijvend op het water hun behoefte doen, koste wat kost willen vermijden. “Gestreepte pijlstormvogels hebben zeer lange en smalle vleugels,” legt Uesaka uit. “Die zijn geschikt voor glijden, niet voor flapperen. Ze moeten hun vleugels dan ook krachtig op en neer slaan om op te kunnen stijgen – en dat put hen uit.” Het feit dat de vogels soms zelfs bewust opstijgen om alleen maar hun behoefte te kunnen doen, wijst er dan ook op dat poepen aan het wateroppervlak serieuze nadelen heeft.

Mogelijke nadelen
Maar wat voor nadelen dan? Dat weten de onderzoekers niet precies, maar ze hebben er wel ideeën over. Zo poepen de vogels mogelijk alleen in de lucht en niet terwijl ze op het water ronddobberen, om te voorkomen dat ze hun verenkleed vies maken. Of omdat ze geen roofdieren willen aantrekken of omdat het vanuit een drijvende positie een stuk lastiger is om te poepen dan vanuit een vliegende positie.

Raadselachtig ritme
Het onderzoek – verschenen in het blad Current Biology – wijst verder uit dat de gestreepte pijlstormvogels ook vrij regelmatig poepen. Eenmaal in de lucht ontlastten ze zich elke vier tot tien minuten en scheiden zo elk uur ongeveer 30 gram poep uit. “We weten niet waarom ze dit uitscheidingsritme aanhouden, maar er moet een reden zijn,” denkt Uesaka. Hij hoopt daar in de toekomst meer over te weten te komen, door de vogels te voorzien van GPS-trackers en camera’s met een langere batterijduur. Zo kunnen de vogels langdurig worden gevolgd en kan hopelijk vast worden gesteld wanneer en waar ze precies poepen.

Dat lijkt allemaal misschien niet zo heel belangrijk, maar dat is het wel, zo vertelt Uesaka. Hij wijst erop dat uitwerpselen van zeevogels rijk zijn aan stikstof en fosfor en de bodem en kustwateren verrijken. “Tot nu toe werden de effecten van zeevogeluitwerpselen op mariene ecosystemen vooral bestudeerd in de omgeving van dichtbevolkte broedkoloniën op eilanden,” vertelt Uesaka aan Scientias.nl. Veel minder is echter bekend over hoe zeevogels de open zee ‘bemesten’. “Onze studie levert de eerste kwantitatieve schatting (voor één soort) van de frequentie van ontlasting op zee en suggereert dat zeevogels ook ver van de kust voedingsstoffen aan mariene ecosystemen kunnen toevoegen. Als ze alleen tijdens het vliegen poepen, kunnen zelfs soorten die zelden op het water landen, invloed hebben op deze wateren, mits ze in voldoende aantallen aanwezig zijn.” En aangezien er vele miljoenen pijlstormvogels rondvliegen, kunnen deze vogels – via hun ontlasting – dan ook een significante impact hebben op de wateren eronder, doordat ze het leven aldaar van voedingsstoffen voorzien. “Uitwerpselen zijn belangrijk,” benadrukt Uesaka. “Maar de meeste mensen denken er niet echt over na.”