Op de oevers van de Liangma in Beijing heerst op hete zomerdagen een gezellige chaos

Langs de waterkant staan slippers en Crocs, achtergelaten door eigenaren die de rivier in zijn gegaan. Een man van middelbare leeftijd maakt een sierduik vanaf de balustrade van een wandelpad. Omstanders klappen. Verderop springt iemand het water in vanaf een viaduct, dat grenst aan een achtbaans ringweg. Aan de kant struikel je over de picknickmanden en afhaalsushi; in het water delen zwemmers de rivier met roeibootjes en paddleboards. Ergens loopt een nest eendjes rond, en één jonge kip.

Dit is de Liangma, een stadsrivier die door het noordoosten van Beijing stroomt, langs woonwijken en door de diplomatieke buurt, waar ook de Nederlandse ambassade aan het water ligt. Het hele jaar door wordt hier door een kleine groep vooral oudere mannen gezwommen, maar deze zomer trekt de rivier op hete dagen duizenden. Dit soort gezellige chaos is zeldzaam in de stad, en doet denken aan een tijd dat Beijing nog niet zo aangeharkt was.

Dat dit zo kan aan „de Chinese Seine”, zoals de media het graag noemen, komt door een grootschalige opschoning van de rivier die de Chinese autoriteiten hier in de afgelopen tien jaar hebben voltooid, net als hun Franse collega’s. „Vroeger was het hier vies en verlaten”, vertelt de 45-jarige Zhao Jie, die net uit het water komt.

Nu is het alleen de grote hoeveelheid waterplanten die het zwemmen wat belemmert, ondanks de arbeid van de gemeentewerkers die de planten dagelijks met een soort onderwatergrasmaaiers verwijderen. Maar er zijn geen zwembaden in de buurt en het water is helder genoeg, aldus Zhao.

De renovatie van de rivier, met veel groen en nieuwe brede wandelpaden, was net klaar toen de pandemie uitbrak. Toen alles dicht was, werd buiten zwemmen en recreëren populairder. Maar ook de grote protesten van eind 2022 tegen de aanhoudende strenge coronamaatregelen in China vonden in Beijing hier plaats, aan de oever van de Liangma.

Op warme zomerdagen zoeken duizenden stadsbewoners verkoeling in de Liangma, een vroeger ernstig vervuilde rivier die door Beijing stroomt.

Waterpijp met paddleboard

In de rivier zwemmen is gratis, maar langs de kant vindt ook veel economische activiteit plaats. Naast de officiële verhuurpunten bieden allerlei mensen ook informeel kano’s en bootjes te huur aan, er worden drankjes verkocht, en vlak voor de Nederlandse ambassade verhuurt iemand waterpijp met gratis paddleboard („maar niet tegelijk”).

Dat deze informele activiteiten worden gedoogd in het centrum van Beijing past in een beleidsverandering van de laatste jaren. Hoewel de Chinese overheid juist lang campagne voerde tegen straatverkopers, worden die de laatste jaren weer wat meer toegestaan. In de huidige zwakkere economie telt ook dat soort consumptie en werkgelegenheid mee.

„Je ziet dat er steun voor is”, zegt ook bootverhuurder Han. Hij zag op sociale media een toespraak voorbijkomen van lokale bestuurder Hao Baogang. Die zei dat de Liangma een „volksrivier” moest worden, en dat de 49,5 kilometer aan opgeknapte waterkant in het stadsdeel Chaoyang een belangrijke rol spelen in de stadsvernieuwing. Vorig jaar werd er volgens Han meer gehandhaafd, ook vanwege een ernstig ongeluk met een zwemmer, maar dit jaar staat het licht tot nu toe op groen.

Volgens zwemmer Zhao, die in het dagelijks leven ontwerper is, is de economie slechts één factor. „Een andere belangrijke reden om dit aan te moedigen is het overheidsbeleid om meer te bewegen. Overgewicht begint een groot probleem te worden. Kinderen liggen vooral op de bank. Je moet groene plekken in de stad creëren om dat tegen te gaan.”

Op de dag dat NRC gaat kijken, zitten er veel kinderen in de kano’s, met wachtende ouders langs de kant. Ook sommige huisdieren varen mee.

Zware overstromingen

Tegelijk worden de zomervakanties steeds warmer. Een paar dagen eerder nog lag de temperatuur in de hoofdstad boven de 40 graden. Hoewel Beijing altijd een hete zomerperiode had, begint die steeds eerder en houdt hij langer aan. Ook neemt het aantal ‘saunadagen’ toe, waarop de gevoelstemperatuur door de luchtvochtigheid nog flink hoger ligt.

Volgens de president van China’s meteorologische dienst, Xu Xiaofeng, is het te vroeg om te spreken van een ‘nieuwe normaal’. „Dit is abnormaal”, zei hij begin juli in de staatsmedia. „Maar als de opwarming van het klimaat doorzet, gaat het ook niet meer weg.”

De warmere lucht gaat gepaard met meer regenval. Hoewel er in het centrum van de stad geen wateroverlast was, hadden de buitenwijken van Beijing vorige maand nog te maken met ernstige overstromingen. Zes dagen lang regende het non-stop. Er werden 44 doden gemeld, waarvan 31 in één verzorgingstehuis voor ouderen in het stadsdeel Miyun, waar die week meer dan 36 centimeter regen viel.

Dit is abnormaal. Maar als de opwarming van het klimaat doorzet, gaat het ook niet meer weg

De schokkende tragedie riep veel vragen op. Zestienduizend mensen in het gebied waren geëvacueerd, maar het verzorgingstehuis, met veel immobiele bewoners, lag niet in het risicogebied. Toch brak de Qingshui, een lokale rivier, daar door. Reddingswerkers waren snel ter plaatse maar werden belemmerd door ongekend sterke stromingen. In een persconferentie bood het stadsbestuur zijn excuses aan. „Dit laat zien dat onze voorbereidingen niet afdoende waren, en dat we nog te weinig begrijpen van extreem weer”, zei Miyun-partijsecretaris Yu Weiguo.

Therapeutisch

Aan de Liangma in centraal Beijing, weg van de drukte, zit de dertigjarige Sunny Zhu te vissen met een vriendin. Vanwege de hitte komt ze altijd pas rond deze tijd, aan het eind van de middag, naar buiten. Ze draagt UV-werende kleding en heeft een opvouwbaar stoeltje meegenomen.

Sunny viste als kind met haar oom en pikte de hobby vorig jaar weer op toen ze zag dat er in haar nieuwe buurt zo’n mooie vislocatie was. „Ik was echt blij om dit midden in de stad te vinden.” Iets gevangen hebben ze nog niet vandaag. „Maar hoe therapeutisch is dit?”