Opnieuw is er onrust op de markt voor Amerikaanse staatsschuld: ditmaal over Trumps belastingplannen

Op de markt voor Amerikaanse staatsobligaties is maandag negatief gereageerd op de afwaardering van de kredietstatus van de VS – en daarmee op de begrotingsplannen van de Republikeinen van president Donald Trump. Op de eerste normale handelsdag sinds kredietbeoordelaar Moody’s vrijdag nabeurs de ‘rating’ voor Amerikaanse staatsschuld verlaagde, liep vooral de rente op langlopende obligaties op.

Het wordt hierdoor nog duurder voor de federale overheid om geld te lenen, terwijl de VS al kampen met oplopende rentelasten. De rente op 10-jarige treasury bonds, die geldt als het belangrijkste tarief, steeg in de eerste uren met bijna tien basispunten, wat een ongebruikelijk grote sprong is. De rente op 30-jarige obligaties tikte even de 5 procent aan: het hoogste niveau in anderhalf jaar. De dollar zakte ondertussen weg en de aandelenbeurzen gingen in de min.

Belastingplan in de maak

Beleggers drukten hiermee hun zorgen uit over de houdbaarheid van de Amerikaanse overheidsfinanciën, nu de Republikeinen hun meerderheid in beide kamers van het Congres willen aanwenden om belastingen te verlagen. Zondag zetten ze hiertoe een eerste stap door op commissieniveau een voorstel aan te nemen. De komende weken zal dit behandeld worden in het voltallige Huis en door de Senaat, waar het overigens geen uitgemaakte zaak is dat het in deze versie wordt aangenomen.

Lees ook

Lees ook Wat betekent een lagere kredietbeoordeling voor de VS?

Dat er forse belastingenverlagingen aankomen, lijkt echter duidelijk. De regeringspartij wil met het verlengen van Trumps zogeheten Tax Cuts and Jobs Act uit 2017, die later dit jaar afloopt, een van zijn belangrijkste verkiezingsbeloftes inlossen. Deze lastenverlichting, die opnieuw vooral ten goede zal komen aan de allerhoogste inkomens, kost de schatkist de komende jaren echter duizenden miljarden. De Republikeinen willen óók bezuinigingen, onder meer op de door de vorige regering-Biden ingestelde subsidies voor de energietransitie en op ziektekostenverzekering Medicaid. Maar die besparingen dekken het gat in de begroting allesbehalve.

De VS hebben bovendien al een hoog begrotingstekort, ruim 6 procent van het bbp, een erfenis van de stimuleringsmaatregelen die werden getroffen tijdens en na de coronapandemie. De staatsschuld is met ruim 36.000 miljard dollar (100 procent van het bbp) eveneens hoog. Om die groeiende schuldenberg te financieren zijn de VS al evenveel kwijt aan rentelasten als aan hun defensiebegroting. De komende jaren zullen de leenkosten alleen maar toenemen, zeker als ook de rentes blijven oplopen.

Investeerders zijn al langer ongerust over het chronische gebrek aan fiscale discipline in Washington. Ze rekenen de VS een fors hogere rente dan voormalige ‘probleemlanden’ uit de eurozone, zoals Italië en Griekenland. En nadat Fitch en Standard & Poor’s die stap in 2011 en 2023 al zetten, was Moody’s vrijdag de laatste grote kredietbeoordelaar die de Amerikaanse triple-A-status verlaagde tot het een-na-hoogste niveau (Aa1). Het bureau noemde de Republikeinse belastingplannen daarbij als een van de voornaamste redenen voor zijn besluit.

Ook onrust over heffingenbeleid

Begin april was het eveneens enkele dagen onrustig op de markt voor Amerikaanse staatsschuld. Beleggers dumpten toen obligaties omdat ze geen vertrouwen hadden in de door Trump afgekondigde ‘wederkerige importheffingen’ tegen tientallen handelspartners. Te midden van de oplopende rentes moest het Witte Huis toen bakzeil halen en de heffingen voor negentig dagen pauzeren. Begin vorige week werd ook in de tarievenoorlog met China een tijdelijk bestand gesloten, waarna de beurskoersen verder opveerden.

De onzekerheid onder beleggers over de Amerikaanse economie en overheidsfinanciën kan echter blijven oplaaien, bewijst dit onrustige begin van de nieuwe beursweek.