Dit is waarom miljarden zeesterren sterven in de oceaan

Waarom gaan er miljarden zeesterren dood voor de kust van Noord-Amerika? Dat vroegen de wetenschappers van het Hakai Institute, de Universiteit van British Columbia (UBC) en de Universiteit van Washington zich af. Het antwoord ligt bij een alombekende, maar zeer schadelijke bacterie.

Miljarden zeesterren zijn in de afgelopen 10 jaar gestorven voor de kust van Noord-Amerika. Dit heeft te maken met de zeesterrenverzwakkingsziekte (SSWD), een epidemie die ervoor zorgt dat, zoals de naam al zegt, de zeester verzwakt en uiteindelijk vervalt. Ze verliezen hun armen en uiteindelijk sterven ze af. Het wordt beschouwd als de grootste mariene epidemie die ooit in het wild is gedocumenteerd, met meer dan 20 soorten van Alaska tot aan Mexico die zijn getroffen door de ziekte.

Vibrio Pectenicida
Nu hebben wetenschappers, na vier jaar onderzoek te hebben gedaan, de microbiële dader achter de ziekte aan het licht gebracht. De resultaten an het onderzoek zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke blad Nature Ecology & Evolution. Daarin staat dat een stam van de bacterie Vibrio pectenicida de boosdoener is. Dit bacteriegeslacht heeft in het verleden al veel schade toegebracht aan verschillende soorten in de zee, en zelfs aan mensen. Vibrio cholerae is namelijk de ziekteverwekker die cholera veroorzaakt.

Weefsel ‘smelt’
Als de zeester wordt geïnfecteerd met de V. pectenicida-stam FHCF-3, dan ondervindt het eerst enorme laesies (beschadiging van weefsel). Hierdoor vervormen en verliezen ze ook hun armen. De zeesterren gaan eigenlijk dood omdat de bacterie hun weefsel ‘smelt’. Dit gebeurt ongeveer twee weken na blootstelling aan de stam. De onderzoekers zeggen dat het floreren van deze ziekteverwekker mogelijk te maken heeft met de stijgende oceaantemperaturen, aangezien de ziekte en andere soorten Vibrio bekend staan om hun proliferatie in warm water.

Zonnebloemster
Het is bekend dat de zonnebloemster, een van de grootste zeesterren van de zee, voor meer dan 90 procent is uitgeroeid door de ziekte. Deze fascinerende zeebewoner kan zo’n 24 armen hebben en net zo groot worden als een fietsband. Inmiddels is het een ernstig bedreigde diersoort.

Ecologische ramp
Het verlies van zeesterren heeft enorme negatieve gevolgen voor kustecosystemen. De zonnebloemster is bijvoorbeeld erg belangrijk voor het beschermen van kelpbossen door zich te voeden met kelp-etende zee-egels. De uitroeiing ervan zorgt er dus voor dat kelpbossen op een buitensporige manier worden blootgesteld aan zee-egels, met als gevolg dat er minder kelpbossen overblijven. “Dit heeft vervolgens weer brede gevolgen voor alle andere mariene soorten en mensen die afhankelijk zijn van deze bossen. Het verlies van één zeester gaat dus veel verder dan het verlies van die ene soort”, benadrukt Melanie Prentice, de eerste auteur van de studie. Kelpbossen bieden, net zoals gewone bossen voor landdieren, een leefgebied aan duizenden zeedieren. Dat maakt ze essentieel voor de instandhouding van de zee-ecosystemen. Verder leggen de kelpbossen ook koolstofdioxide vast, beschermen ze kustlijnen tegen stormen en dragen ze miljoenen dollars bij aan de lokale economie via visserij en toerisme.

Ontdekking en toekomstperspectief
De onderzoekers ontdekten V. pectenicida in het ‘bloed’, ofwel het coelomische vocht, van de zeesterren. “Toen we naar het coelomische vocht keken van zieke en gezonde zeesterren, was er eigenlijk maar één ding anders: Vibrio”, zegt Alyssa Gehman, senior auteur van de studie. “We kregen allemaal kippenvel. We dachten: dat is het. We hebben het. Dat is wat de ziekte veroorzaakt.” De onderzoekers injecteerden vervolgens een gekweekte versie van de V. pectenicida in gezonde zeesterren waarna het definitieve bewijs volgde, namelijk de daaropvolgende snelle sterfte van de zeediertjes.

De onderzoekers markeren deze ontdekking als een belangrijke stap in de richting van het herstellen van de zeesterren in de oceaan. Uiteindelijk is het de bedoeling om de zeedieren op genetisch niveau te beschermen tegen de ziekte en vervolgens te herintroduceren in de zee.