Onbewoond eiland wordt wereldnieuws als Trump het heffingen oplegt – nu blijkt het veel grotere problemen te hebben

Het is een van de meest afgelegen, ongerepte eilanden op aarde. En toch slaat klimaatverandering er keihard toe.

Dat schrijven onderzoekers in het blad The Cryosphere. Hun studie gaat over Heard Island; een onbewoond eiland in het zuidelijke deel van de Indische Oceaan. Het eiland werd eerder dit jaar wereldnieuws toen de Amerikaanse president Donald Trump het – ondanks dat er niemand woont, niemand recreëert, niemand landbouw bedrijft of anderszins zaken doet – toch heffingen oplegde. En nu haalt het eiland opnieuw het nieuws, maar dan wel op een veel serieuzere manier. Australische onderzoekers luiden namelijk de noodklok: zelfs op dit afgelegen, ongerepte eiland slaat klimaatverandering keihard toe en kwijnen de gletsjers razendsnel weg.

Over Heard Island
Heard Island is ongeveer 368 vierkante kilometer groot en herbergt een grote, actieve vulkaan – de Big Ben – die door gletsjers wordt gesierd. Heard Island – dat voor ongeveer 61 procent door ijs wordt bedekt – is één van de weinige sub-Antarctische eilanden met gletsjers die in zee uitmonden.

Gletsjers
Voor hun onderzoek bestudeerden wetenschappers 29 gletsjers op Heard Island. Dat klinkt overigens een stuk eenvoudiger dan het is; door het afgelegen en ruwe karakter van het eiland zijn de gletsjers niet zo gemakkelijk te bestuderen. Voor hun studie hebben de onderzoekers dan ook noodgedwongen hun toevlucht genomen tot satellietbeelden en – om ook wat verder terug in de tijd te kunnen kijken – topografische kaarten die in 1947 van het eiland zijn gemaakt.

Resultaten
De satellietbeelden en kaarten maakten het mogelijk om te achterhalen hoe het de gletsjers door de tijd heen is vergaan. De bevindingen zijn ingrijpend. Zo blijkt ongeveer 64 vierkante kilometer, oftewel 23,1 procent van het ijzige landschap sinds 1947 te zijn verdwenen.

Stephenson-gletsjer
De gletsjers trekken zich dus heel snel terug. En dat geldt met name voor de Stephenson-gletsjer, zo schrijven de onderzoekers. Deze is sinds 1947 zo’n 5,8 kilometer korter geworden. Op de plek waar deze ooit de zee raakte, bevindt zich nu een lagune (zie filmpje hieronder).

“Hoewel Heard Island ongeveer zo afgelegen is als op de aarde mogelijk is, heeft het toch ingrijpende gevolgen ondervonden van de opwarming van het klimaat,” concludeert onderzoeker Levan Tielidze. De onderzoekers wijzen er daarbij op dat het smelten van de gletsjers samenvalt met een temperatuurstijging van zo’n 0,7 graden Celsius.

Vervolgonderzoek
Welke gevolgen de terugtrekking van de gletsjers heeft voor de dieren en planten die op Heard Island leven, is onduidelijk. De onderzoekers hopen later dit jaar naar het eiland af te reizen om daar meer over te weten te komen. Daarnaast willen de onderzoekers – nu ze beter begrijpen hoe de gletsjers op Heard Island in het verleden op temperatuurstijgingen hebben gereageerd – ook computermodellen gaan ontwikkelen die kunnen voorspellen hoe de gletsjers op toekomstige temperatuurstijgingen gaan reageren.

Hoewel het huidige onderzoek naar de gletsjers op Heard Island weinig optimistisch stemt, is alles zeker nog niet verloren. Sterker nog: er is nog heel veel om voor te vechten, zo benadrukt onderzoeker Andrew Mackintosh. Want hoewel het nieuwe onderzoek duidelijk laat zien dat de gletsjers zich terugtrekken en verder ijsverlies onvermijdelijk is, “hangt het behoud van gletsjers of het volledig verlies ervan af van de mens en het pad dat we – wat betreft de uitstoot van broeikasgassen – kiezen.” Door het juiste pad te volgen, valt er volgens Mackintosh nog veel te winnen. “Het kan het verschil betekenen tussen een toekomst waarin biodiversiteit wordt verwoest, of een toekomst waarin essentiële onderdelen daarvan behouden blijven.”